Η αποφυγή του σχολείου που ονομάζεται «Σχολική Άρνηση» ή «Σχολική Φοβία», δεν είναι σπάνια και προκύπτει στο 5% περίπου των παιδιών. Αυτά τα παιδιά αρνούνται κατηγορηματικά να πάνε στο σχολείο ή βρίσκουν λόγους για να μην πάνε.
Μπορεί να μην πηγαίνουν επικαλούμενα αόριστα κι ανεξήγητα συμπτώματα που τα κάνουν να μην αισθάνονται καλά. Αρκετά από αυτά τα παιδιά μπορεί να σωματοποιούν το άγχος τους με κεφαλαλγίες, κοιλιακό άλγος, υπέρπνοια, ναυτία, ζάλη. Πάντως γενικότερα, πιο «σαφή» συμπτώματα όπως εμετοί, διάρροια, πυρετός ή απώλεια βάρους είναι σπάνια σε αυτές τις περιπτώσεις.
Τα συμπτώματα της σχολικής άρνησης εμφανίζονται τις καθημερινές ημέρες και λείπουν τα σαββατοκύριακα. Όταν τα παιδιά αυτά εξετάζονται από γιατρό δε διαγιγνώσκεται κάποια σωματική νόσος.
Συνήθως τα παιδιά που αποφεύγουν το σχολείο δεν ξέρουν ακριβώς γιατί αισθάνονται άρρωστα και δυσκολεύονται να επικοινωνήσουν στους άλλους τι ακριβώς τους προκαλεί δυσφορία ή αναστάτωση.
Όταν το άγχος σχετικά με το σχολείο προκαλεί αποφυγή του σχολείου, τα συμπτώματα ίσως είναι τρόποι να επικοινωνηθούν συναισθηματικά προβλήματα σε σχέση με:
_ Φόβο αποτυχίας
_ Προβλήματα με άλλα παιδιά (π.χ. κοροϊδίες για το ύψος ή το βάρος)
_ Άγχος για ζητήματα τουαλέτας σε δημόσιο χώρο
_ Το να αντιλαμβάνονται ως «κακό» το δάσκαλο
_ Απειλές εναντίον τους (από έναν νταή του σχολείου)
_ Σωματικός τραυματισμός
Συμβουλές για γονείς
Στη διαχείρηση της σχολικής αποφυγής αρχικά θα πρέπει το παιδί να εξεταστεί από ένα γιατρό που θα αποκλείσει κάποια σωματική νόσο. Εφόσον το παιδί δε νοσεί σωματικά, οι προσπάθειες των γονιών θα πρέπει να είναι προς την κατεύθυνση του να καταλάβουν τις πιέσεις που βιώνει το παιδί, αλλά και ταυτόχρονα να τον πάνε πίσω στο σχολείο.
_ Μιλήστε με το παιδί σας για τους λόγους που δε θέλι να πάει στο σχολείο. Σκεφτείτε όλους τους πιθανούς λόγους για τους οποίους θα μπορούσε να συμβαίνει αυτό κι αναφέρετέ τους. Δείξτε συμπάθεια, υποστήριξη και κατανόηση για την ταραχή του παιδιού. Τις στρεσσογόνες καταστάσεις που μαζί θα αναγνωρίσετε ότι προκαλούν τα άγχη ή τα συμπτώματά του προσπαθήστε να τις επιλύσετε.
_ Αναγνωρίστε ότι κατανοείτε τις ανησυχίες του παιδιού σας, αλλά επιμείνετε στην άμεση επιστροφή του στο σχολείο. Όσο περισσότερο το παιδί μένει σπίτι, τόσο πιο δύσκολα θα επιστρέψει στο σχολείο. Εξηγείστε του ότι σωματικά είναι καλά κι ότι τα τυχόν συμπτώματά του οφείλονται σε ανησυχίες για άλλα θέματα (ίσως για τους βαθμούς, για το διάβασμα που πρέπει να κάνει στο σπίτι, για τις σχέσεις με τους δασκάλους, για τις κοινωνικές σχέσεις με τους άλλους μαθητές ή για βάσιμους φόβους σωματικής βίας). Ενημερώστε το παιδί σας ότι η παρακολούθηση του σχολείου επιβάλλεται από τη νομοθεσία. Αυτό θα συνεχίσει να σας πιέζει να μείνει στο σπίτι, αλλά πρέπει να είστε κάθετοι ότι το παιδί θα επιστρέψει στο σχολείο.
_ Συζητείστε τη σχολική αποφυγή του παιδιού σας με το προσωπικό του σχολείου, συμπεριλαμβανομένου του δασκάλου, του διευθυντή και της νοσοκόμας ή ψυχολόγου του σχολείου. Μοιραστείτε μαζί τους τα πλάνα σας για την επιστροφή του παιδιού στο σχολείο και εξασφαλίστε την υποστήριξή τους και τη βοήθειά τους.
_ Δεσμευτείτε στο να είστε πολύ σταθεροί τα πρωινά τις εργάσιμες μέρες, όταν τα παιδιά παραπονούνται για τα συμπτώματά τους. Μην πολυμιλάτε για σωματικά συμπτώματα ή άγχη. Για παράδειγμα, μη ρωτήσετε το παιδί σας πως νιώθει. Αν αυτό έχει σηκωθεί και τριγυρνά στο σπίτι, τότε είναι ικανό να πάει και στο σχολείο.
_ Αν τα άγχη του παιδιού σας είναι σοβαρά, τότε αυτό ίσως ωφεληθεί από μια κλιμακωτή επιστροφή στο σχολείο. Για παράδειγμα την πρώτη μέρα θα σηκωθεί το πρωί, θα ντυθεί, θα το οδηγήσετε ως το σχολείο, ώστε να αποκτήσει μια πρώτη αίσθησή του, και μετά θα επιστρέψετε σπίτι. Τη δεύτερη μέρα το παιδί θα μπορούσε να πάει σχολείο για τη μισή μέρα, ή για ένα ή δύο αγαπημένα του μαθήματα. Και την τρίτη μέρα, να πάει πια για να παρακολουθήσει όλο το πρόγραμμα.
_ Ο παιδίατρος σας θα μπορούσε να διευκολύνει τη μετάβαση του παιδιού σας πίσω στο σχολείο, γράφοντας ένα σημείωμα όπου θα πιστοποιούσε ότι αυτό είχε μεν κάποια συμπτώματα που το κρατούσαν μακριά από το σχολείο, αλλά αν και τα συμπτώματα ίσως εμμένουν ακόμα, το παιδί είναι πια ικανό να επιστρέψει στην τάξη. Έτσι το παιδί δε θα νιώθει ντροπή και ταπείνωση για την ως τότε απουσία του.
_ Ζητείστε βοήθεια από το προσωπικό του σχολείου, όταν το παιδί βρίσκεται στο σχολείο. Μια σχολική νοσοκόμα, ψυχολόγος ή γραμματέας, μπορεί να ενδιαφερθεί για το παιδί αν αυτό εμφανίσει συμπτώματα και να το ενθαρρύνει να επιστρέψει στην τάξη.
_ Αν υπάρχει πρόβλημα με bullying ή με κάποιον παράλογο δάσκαλο, τότε υπερασπιστείτε το παιδί σας, και συζητείστε τα σχετικά προβλήματα με το προσωπικό του σχολείου. Ο δάσκαλος ή ο διευθυντής θα πρέπει να πάρει μέτρα ώστε να ανακουφιστεί το παιδί από την πίεση που νιώθει (για έναν τέτοιο λόγο) είτε στην αίθουσα, είτε στην αυλή του σχολείου.
_ Αν το παιδί σας μείνει σπίτι, βεβαιωθείτε ότι είναι ασφαλές κι άνετο, αλλά μην του δώσετε ειδική φροντίδα. Θα δείξετε μεν κατανόηση στα συμπτώματα του παιδιού, αλλά δε θα κάνετε τη μέρα του να περάσει σαν να είναι σε διακοπές. Ούτε σπέσιαλ σνακς, ούτε επισκέπτες, και θα είναι συνεχώς υπό επίβλεψη.
_ Αν το παιδί μένει σπίτι λόγω σωματικής νόσου, θα πρέπει να δει ένα γιατρό. Αν έχει πυρετό, εμετούς, διάρροια, εξάνθημα, ωταλγία, πονόδοντο, επίμονο βήχα, θα πρέπει να μείνει σπίτι.
_ Βοηθήστε το παιδί σας να αναπτύξει το αίσθημα ανεξαρτησίας, ενθαρρύνοντας δραστηριότητες με άλλα παιδιά έξω από το σπίτι. Αυτές μπορεί να είναι διάφορα σπορ, συμμετοχή σε ομαδικές δραστηριότητες, ή και διανυκτερεύσεις σε σπίτια φίλων.
Αν παρά τις προσπάθειες των γονιών να διαχειριστούν μόνοι τους το πρόβλημα της σχολικής άρνησης του παιδιού τους, αυτό παραμένει για πάνω από μια εβδομάδα, τότε γονείς και παιδί θα πρέπει να καταφύγουν σε επαγγελματία ψυχικής υγείας για βοήθεια.
(Σχετικό link: https://www.healthychildren.org/English/health-issues/conditions/emotional-problems/Pages/School-Avoidance.aspx)
