Ως στοιχείο της προσωπικότητας κάποιου, ο ναρκισσισμός του μπορεί να είναι φανερός, καλυμμένος, ανταγωνιστικός, δημόσιος ή κακοήθης. Αυτοί οι τύποι ναρκισσισμού διακρίνονται με τη σειρά τους σε ευπροσαρμοστικό ή δυσπροσαρμοστικό ναρκισσισμό, ανάλογα με τη λειτουργία ενός ατόμου στην καθημερινή ζωή του.
Γενικά μιλώντας, ο ναρκισσισμός συνδέεται στενά με την έννοια να έχει κάποιος έντονη επικέντρωση στον εαυτό του, παραφουσκωμένη αίσθηση του εγώ του, κι έντονη επιθυμία για αναγνώριση κι έπαινο. Ο ευπροσαρμοστικός ναρκισσισμός συνδέεται με στοιχεία βοηθητικά για το χαρακτήρα κάποιου, όπως υψηλή αυτοπεποίθηση, αίσθημα αυτάρκειας, και ικανότητα να χαίρεται με τις επιτυχίες του. Ο δυσπροσαρμοστικός ναρκισσισμός συνδέεται με στοιχεία μη βοηθητικά για το χαρακτήρα κάποιου και με αρνητικό αντίκτυπο για τον ίδιο και για τις σχέσεις του με άλλους ανθρώπους, όπως αίσθημα μεγαλείου, επιθετικότητα, τάση εκμετάλλευσης των άλλων. Ο περισσότερος κόσμος όταν αναφέρεται στην έννοια του ναρκισσισμού στην καθομιλουμένη, συνήθως αναφέρεται στον δυσπροσαρμοστικό.
ΦΑΝΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ ΝΑΡΚΙΣΣΙΣΜΟΥ
Χαρακτηρίζεται από αίσθημα μεγαλείου και τάση να παίρνει κάποιος πρωτοβουλίες. Πρόκειται για τον τύπο ναρκισσισμού που οι περισσότεροι άνθρωποι σχετίζουν με τη ναρκισσιστική προσωπικότητα. Ένας άνθρωπος με φανερό τύπο ναρκισσισμού δείχνει εξωστρεφής και πολύ κοινωνικός, αλαζόνας, κακομαθημένος, αυταρχικός, με υπερβολική αυτό-εκτίμηση, με έντονη την ανάγκη να τον επαινούν και να τον θαυμάζουν, που εκμεταλλεύεται τους άλλους, ανταγωνιστικός, που δυσκολεύεται να ταυτιστεί με τα συναισθήματα των γύρω του. Συνήθως νιώθουν καλά με τον εαυτό τους και δύσκολα βιώνουν δυσάρεστα συναισθήματα όπως θλίψη, ανησυχία ή μοναξιά. Επίσης έχουν την τάση να υπερεκτιμούν τα επιτεύγματά τους και την ευφυία τους.
ΚΑΛΥΜΜΕΝΟΣ ΤΥΠΟΣ ΝΑΡΚΙΣΣΙΣΜΟΥ
Αποκαλείται κι ευάλωτος τύπος ναρκισσισμού. Οι άνθρωποι με αυτόν τον τύπο δεν είναι «θορυβώδεις» όπως αυτοί του προηγούμενου τύπου. Χαρακτηρίζονται από εκφράσεις χαμηλής αυτό-εκτίμησης, βιώνουν σε υψηλό ποσοστό άγχος, κατάθλιψη και ντροπή, είναι εσωστρεφείς, ανασφαλείς με χαμηλή αυτοπεποίθηση, αμυντικοί, αποφευκτικοί, αποφεύγουν τις συγκρούσεις κι αντιπαραθέσεις λόγω ενός βαθύτερου αισθήματος ανεπάρκειας κι έχουν την τάση να «θυματοποιούνται». Επίσης δυσκολεύονται πολύ να αποδεχτούν την κριτική, και την εσωτερικεύουν όταν τους γίνεται με πολύ επώδυνο τρόπο.
ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ ΝΑΡΚΙΣΣΙΣΜΟΥ
Κάποιοι ερευνητές πιστεύουν ότι πρόκειται για υπότυπο του φανερού τύπου ναρκισσισμού. Αυτοί οι άνθρωποι επικεντρώνονται κυρίως στην αντιπαλότητα και τον ανταγωνισμό. Είναι αλαζόνες, έχουν την τάση να εκμεταλλεύονται τους άλλους, την τάση να ανταγωνίζονται τους άλλους, και την τάση να δυσαρεστούν και να διαφωνούν με τους γύρω τους. Επίσης οι άνθρωποι με αυτόν τον τύπο ναρκισσισμού είναι λιγότερο πιθανό να συγχωρέσουν άλλους σε σχέση με τους άλλους τύπους ναρκισσισμού, και δύσκολα εμπιστεύονται.
ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΤΥΠΟΣ ΝΑΡΚΙΣΣΙΣΜΟΥ
Πρόκειται για ακόμα έναν υπότυπο του φανερού ναρκισσισμού. Οι άνθρωποι με αυτόν τον τύπο ναρκισσισμού εκτιμούν την αμεροληψία και βλέπουν τους εαυτούς τους ως αλτρουϊστές. Όμως φαίνεται να υπάρχει χάσμα μεταξύ των πεποιθήσεών τους και των συμπεριφορών τους. Συνήθως θυμώνουν και ξεσπούν εύκολα για ζητήματα ηθικής, πιστεύουν για τους εαυτούς τους ότι είναι γενναιόδωροι και με ενσυναίσθηση των άλλων γύρω τους, και αντιδρούν έντονα σε θέματα που θεωρούν άδικα. Λόγω του ότι όμως νιώθουν κοινωνικά δυνατοί και σημαντικοί, η συμπεριφορά τους προς τους άλλους δε συνάδει με τις πεποιθήσεις και τα λεγόμενά τους περί ηθικών αξιών κι ότι ενδιαφέρονται πραγματικά.
ΚΑΚΟΗΘΗΣ ΤΥΠΟΣ ΝΑΡΚΙΣΣΙΣΜΟΥ
Πρόκειται για την πιο βαριά μορφή ναρκισσισμού που προκαλεί τα περισσότερα προβλήματα στο άτομο που την έχει. Τα άτομα με αυτόν τον τύπο ναρκισσισμού έχουν πολλά συνήθη ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά όπως την έντονη ανάγκη για έπαινο και να νιώθουν ξεχωριστοί από τους γύρω τους, αλλά επιπλέον έχουν χαρακτηριστικά όπως εκδικητικότητα, σαδιστικές τάσεις (να χαίρονται από τον πόνο του άλλου), επιθετικότητα στις επαφές τους με άλλους, υπερβολική ανησυχία ίσως και παράνοια σε πιθανές απειλές. Τα άτομα με κακοήθη τύπο συχνά έχουν και στοιχεία αντικοινωνικής προσωπικότητας (προβλήματα με το νόμο, κατάχρηση ουσιών).
(Σχετικό link: https://psychcentral.com/health/types-of-narcissism#recap )
